Veel bedrijven zien hun vaste contracten voor gas en elektriciteit in die periode immers ten einde lopen en worden daarna geconfronteerd met energieprijzen die vele malen hoger liggen dan normaal. In totaal zal de explosie van de gas- en elektriciteitsprijzen de Belgische bedrijven 10 tot 25 miljard euro extra kosten, afhankelijk van de prijsevolutie op de internationale energiemarkt.

Daarenboven zien een aantal grote sectoren die rond de jaarwisseling indexeren hun loonkosten in één klap met 11% stijgen. Maar ook in alle andere sectoren stegen de loonkosten door de indexering het voorbije anderhalf jaar minstens even sterk. Tussen midden 2021 en midden 2023 zal de loutere automatische loonindexering de loonkosten voor alle Belgische bedrijven met ongeveer 18% opdrijven, een kostenstijging met nog eens 25 à 30 miljard euro voor alle Belgische bedrijven samen.

In die context is het geen verrassing dat 95% van onze sectorfederaties de komende zes maanden een daling van de rendabiliteit van hun leden-bedrijven verwacht. Een situatie die zich niet meer heeft voorgedaan sinds midden 2008, aan de vooravond van de financiële crisis.

Hardnekkige inflatie

Sommige bedrijven hebben zich al wat voorbereid op die kostenexplosie door hun verkoopprijzen (indien haalbaar) geleidelijk op te trekken en financiële buffers aan te leggen om periodes van operationeel verlies in de komende maanden te kunnen overbruggen. Voor veel andere bedrijven was dat tot nu toe echter geen optie omdat zij opereren in uiterst competitieve markten en hun klanten geen of nauwelijks prijsverhogingen tolereren. Zodra de kostentsunami begin 2023 echter voor alle bedrijven effectief aan land komt, zullen ook zij substantiële prijsverhogingen moeten doorvoeren.

Dat heeft twee belangrijke gevolgen. Ten eerste vrezen we dat de Belgische inflatie in 2023 hoger zal blijven dan momenteel wordt verwacht door het Federaal Planbureau en de Nationale Bank. En dat die inflatie aanzienlijk hardnekkiger zal zijn dan in de ons omringende landen. Dat betekent uiteraard dat de loon-prijsspiraal langer zal aanhouden en de loonkosten voor de bedrijven nog verder zullen ontsporen.

Ten tweede zullen alle prijsverhogingen die in de eerste maanden van 2023 in de pijplijn zitten, de Belgische producten verder uit de markt prijzen met op middellange termijn een aanzienlijke negatieve impact op de verkochte volumes op zowel de buitenlandse als de binnenlandse markt (denk aan het fenomeen van de grensaankopen). De groeibijdrage van de netto-uitvoer (d.i. uitvoer - invoer) zal dit jaar dan ook aanzienlijk negatief zijn.

In die uiterst moeilijke en onzekere context schroeven de Belgische kmo’s hun investeringen vandaag al geleidelijk terug, om zo te zorgen voor voldoende cashflowbuffers. Ook in multinationale ondernemingen daalt de appetijt om in België te investeren. Enkel de investeringen in innovatie, energiebesparing en arbeidsvervangende automatisering hebben momenteel nog de wind in de zeilen.

Aangetast groeipotentieel

Dat alles leidt onvermijdelijk tot een recessie die wellicht harder zal toeslaan dan wat de meeste conjunctuurinstituten vandaag voorspellen. Wij verwachten dat zij haar dieptepunt pas zal bereiken rond midden 2023. Pas tegen eind 2023 kan er zich een voorzichtig conjunctureel herstel aftekenen. Jaargemiddeld zou de Belgische economie in 2023 krimpen met -0,5 à -1%.

Belangrijker echter is dat de sterk opgelopen concurrentiekrachthandicap inzake energie- en loonkosten ons economisch groeipotentieel op lange termijn aantast!

“Een doortastend competitiviteitspact moet de aantasting van ons economisch groeipotentieel tegengaan”

Er is dus dringend nood aan een doortastend competitiviteitspact dat de patronale lastenverlaging (die enkel is voorzien in eerste halfjaar van 2023) structureel maakt, dat oplossingen vindt om de in 2022 en 2023 bijkomend opgebouwde loonkostenhandicap van 5,7% weg te werken, én dat het mechanisme van de automatische loonindexering hervormt zodat die laatste het concurrentievermogen van onze bedrijven in de toekomst niet meer zo ernstig kan schaden. Ook een fiscale en sociale standstill is hoogdringend om het systematisch doorschuiven door de overheid van extra kosten naar de bedrijven een halt toe te roepen.

Enkel op die manier kunnen we onze economische motor structureel versterken en jobs en welvaart vrijwaren.