Europese Commissie lanceert nieuwe regels inzake recht op herstel en greenwashing
Op 22 maart 2023 heeft de Europese Commissie twee nieuwe voorstellen gelanceerd. Het voorstel betreffende gemeenschappelijke regels ter bevordering van de reparatie van goederen introduceert nieuwe maatregelen om reparatie en hergebruik te bevorderen. Het voorstel voor een richtlijn betreffende nieuwe regels voor de staving van groene claims moet ervoor zorgen dat consumenten meer duidelijkheid en zekerheid krijgen dat wanneer een goed als ‘groen’ wordt verkocht, het dat ook daadwerkelijk is. Beide voorstellen kaderen in het derde pakket aan maatregelen ter bevordering van de circulaire economie, zoals voorzien in de Europese Green Deal.
Europese Green Deal
De voorstellen maken deel uit van de bredere doelstelling van de Europese Unie om tegen 2050 het eerste klimaatneutrale continent te worden. Dat lukt alleen als consumenten en bedrijven duurzamer consumeren en produceren.
De eerste twee pakketten inzake de circulaire economie werden in 2022 goedgekeurd. Het eerste pakket omvat de voorgestelde verordening inzake ecologisch ontwerp voor duurzame producten, de EU-strategie voor duurzaam en circulair textiel en de voorgestelde richtlijn consumentenrechten om de positie van de consument voor de groene transitie te versterken. Het tweede pakket omvat de voorstellen voor de verordening betreffende verpakking en verpakkingsafval, de mededeling over biologisch afbreekbare, biogebaseerde en composteerbare kunststoffen en de voorgestelde verordening betreffende de EU-certificering van koolstofverwijderingen.
Voorstel van richtlijn ter bevordering van de reparatie van goederen
In de praktijk wordt reparatie door consumenten vaak als moeilijk ervaren. Het voorstel van richtlijn ter bevordering van reparatie moet de belemmeringen wegnemen die consumenten ervan weerhouden reparaties aan te vragen wegens ongemak, gebrek aan transparantie of moeilijke toegang tot reparatiediensten.
Het voorstel introduceert een nieuw ‘recht op reparatie’ voor consumenten, zowel binnen als buiten de wettelijke garantieperiode. Binnen de wettelijke garantieperiode zullen verkopers reparatie moeten aanbieden, behalve wanneer dat duurder is dan vervanging. Buiten de wettelijke garantieperiode zullen consumenten over een nieuwe reeks rechten en instrumenten beschikken, die de optie van reparatie gemakkelijker en toegankelijker moet maken.
Een online reparatieplatform wordt geïntroduceerd. Dat platform zal consumenten in contact brengen met reparateurs en verkopers van gerepareerde goederen in hun buurt. Het platform zal zoekopdrachten op basis van locatie en kwaliteitsnormen mogelijk maken, zodat consumenten aantrekkelijke aanbiedingen kunnen vinden en reparateurs zichtbaarder worden. Consumenten zullen ook bij elke reparateur een Europees reparatie-informatieformulier kunnen opvragen, waardoor de reparatievoorwaarden en -prijzen transparanter worden en het voor consumenten gemakkelijker wordt reparatieaanbiedingen te vergelijken. Daarnaast zal ook een Europese kwaliteitsnorm voor reparatiediensten worden ontwikkeld om consumenten te helpen reparateurs te vinden die kwaliteitsvol werk leveren.
Voortel van richtlijn ter staving van groene claims
Het initiatief ter onderbouwing van groene claims zal het voor consumenten makkelijker maken om de groene transitie te ondersteunen via hun aankoopkeuzes. Tezelfdertijd zal het bedrijven ertoe aanzetten geen misleidende claims te doen over de milieuvriendelijkheid van hun producten en diensten.
Dat voorstel vormt een aanvulling op het eerder gepubliceerde voorstel van richtlijn ter versterking van de positie van de consument en introduceert naast een algemeen verbod op misleidende reclame specifieke, gemeenschappelijke criteria ter staving van groene claims.
Het voorstel is gericht op expliciete claims, zoals: “T-shirt gemaakt van gerecycleerde plastic flessen”, “CO2-neutrale levering”, “verpakking van 30% gerecycleerd plastic” of “oceaanvriendelijke zonnebrandcrème”. Voordat ondernemingen een van de onder het voorstel vallende ‘groene claims’ maken, moet die claim onafhankelijk worden geverifieerd en met wetenschappelijk bewijs worden gestaafd. Verscheidene regels zullen ervoor zorgen dat over de claims ondubbelzinnig wordt gecommuniceerd. Zo zijn claims of labels waarin gebruik wordt gemaakt van geaggregeerde scores voor het totale milieueffect van het product, niet langer toegestaan, tenzij dergelijke scores in EU-regels zijn vastgesteld.
Met het voorstel wordt ook de wildgroei aan labels aangepakt. Er zijn momenteel ten minste 230 verschillende labels. Dat leidt tot verwarring en wantrouwen bij de consument. Om de wildgroei tegen te gaan, zullen overheden geen nieuwe labels meer mogen vaststellen, tenzij ze op EU-niveau worden ontwikkeld. Rest de vraag in welke mate die nieuwe richtlijnen nog ruimte laten voor de Belgische plannen voor een herstelbaarheids- en levensduurindex.
