Het Noord-Ierse protocol is onderdeel van het terugtrekkingsakkoord van de Britten uit de EU en werd in 2020 vastgelegd om enerzijds het Goedevrijdagakkoord van 1998 te beschermen en een harde grens op het Ierse eiland te voorkomen, en anderzijds om de integriteit van de Europese interne markt te waarborgen. Bijgevolg bepaalt het protocol dat de grenscontroles niet tussen Ierland en Noord-Ierland plaatsvinden, maar tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland, dat voor een deel de regels van de Europese interne markt moet naleven. Dat was al langer een doorn in het oog van vele politici in het VK en in Noord-Ierland in het bijzonder. Zo wordt de handel tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland onderworpen aan logge douanecontroles en doen burgers vaak hun beklag. 

De integriteit van onze Europese interne markt

Die Noord-Ierse problemen zijn natuurlijk een rechtstreeks gevolg van het Britse vertrek uit de Europese Unie en de keuzes die in het verleden gemaakt werden. Toch heeft het bedrijfsleven altijd opengestaan voor pragmatische oplossingen die de goederenstromen vergemakkelijken. Ten minste, zolang ze maar de integriteit van de Europese interne markt garanderen en er een goede en efficiënte samenwerking is tussen de Europese en Britse douaneautoriteiten.

Het nieuwe kader reikt oplossingen aan voor onder meer problemen die betrekking hebben op regelingen inzake douane, landbouwproducten, geneesmiddelen, btw en accijnzen. Daardoor zullen de goederenstromen tussen Groot-Brittannië en Noord-Ierland vlotter verlopen en zal het papierwerk drastisch verminderen. Maar die nieuwe regelingen worden uiteraard ook onderbouwd met solide garanties om de integriteit van de Europese interne markt, waartoe Noord-Ierland een unieke grenzeloze toegang heeft, te waarborgen.

Juridische zekerheid

Met het ‘Windsor Framework’ wordt de escalatie van een aanslepend politiek steekspel vermeden en krijgen de bedrijven opnieuw de nodige juridische zekerheid over hun handel met het VK. De voormalige regering van Boris Johnson had immers een wetsontwerp ingediend om het Noord-Ierse protocol eenzijdig aan te passen of zelfs op te zeggen. Brussel reageerde daarop door een procedure tegen het VK op te starten wegens inbreuken op de internationale wetgeving. Dat alles had kunnen escaleren met als mogelijke repercussie een opschorting van het handelsakkoord tussen de EU en het VK, met handelstarieven of quota’s voor de bedrijven als gevolg. Dat handelsakkoord was de afgelopen twee jaar de hoeksteen van de bilaterale economische betrekkingen en zorgde voor een vlotte en vrije handel tussen beide partijen. Dat mocht niet op het spel worden gezet.

Het VK is al sinds jaar en dag onze belangrijkste handelspartner, op onze buurlanden na. We hopen dan ook dat dit politiek akkoord de deur openzet voor een verdieping van onze samenwerking met de Britten, bijvoorbeeld op het vlak van onderzoek en ontwikkeling in het kader van het Europees programma ‘Horizon Europe’. De vraag die nu nog rest is of de achterban van Sunak het akkoord zal steunen. Een nieuwe Brexitsaga die opnieuw jaren aansleept, kunnen we alvast missen. In deze geopolitiek complexe tijden trekken we immers best zo veel mogelijk aan hetzelfde zeel en moeten we net nauwer samenwerken met onze bondgenoten.