Size & growth: bedrijven zijn de grootste drijfveer van O&O in België
Naar aanleiding van de publicatie van onze studie ‘Onderzoek en ontwikkeling in België en de ondersteuning ervan’ gaan we om de twee weken dieper in op enkele opvallende cijfers. In deze eerste editie gaan we dieper in op het belang van ondernemingen bij het stimuleren van onderzoek en ontwikkeling in België.
Dat België langzaamaan een wereldtopper wordt op het vlak van onderzoek en ontwikkeling (O&O) wist u al uit onze VBO Direct van 19 april 2022. Op tien jaar tijd stegen de O&O-uitgaven in België van 2% in 2009 naar méér dan 3% van het bbp in 2019. Een straffe prestatie die ons in de top vijf van de wereld en op de derde plaats in Europa plaatst op het vlak van O&O-uitgaven. Als we enkel kijken naar de O&O-uitgaven van onze bedrijven, dan halen we zelfs een vierde plaats mondiaal en een Europese tweede plaats, ten koste van Duitsland.
Een belangrijke verklaring daarvoor is dat bedrijven in Duitsland een kleiner aandeel (69%) hebben in de totale O&O-uitgaven (zie onderstaande grafiek). Dat geldt trouwens ook voor bedrijven in Zwitserland (68%), Frankrijk (66%) en Denemarken (63%). De vaststelling dat bedrijven in België een belangrijk deel van de O&O-activiteiten vertegenwoordigen, is een interessant gegeven. Het verklaart in grote mate waarom ons land een sterk competitief voordeel heeft wat O&O-activiteiten en innovatie betreft (lees: spillovers naar andere economische actoren) tegenover onze buurlanden Duitsland en Frankrijk, en tegenover andere sterke O&O-landen. Bedrijven in België doen nu eenmaal meer aan O&O.
Aandeel uitgaven door ondernemingen in de totale O&O-uitgaven in België en geselecteerde landen in % totale O&O-uitgaven (2019)
Bron: Eurostat (2021). Research and development expenditure, by sectors of performance.
Maar het gaat nog verder: bedrijven vertegenwoordigen niet enkel een aanzienlijk deel van de O&O-activiteiten in België, ze vertegenwoordigen eveneens die sectoren waarin in de periode 2009-2019 de sterkste groei in O&O-uitgaven kon worden opgemeten (zie twee onderstaande grafieken). Steevast oversteeg de groei in O&O-uitgaven in de bedrijfssector (rechtse grafiek) de groei van de totale O&O-uitgaven met minstens 2 procentpunten in niet-crisistijden. Tijdens de schuldencrisis was er bovendien amper verschil tussen de totale groei en de groei in O&O-uitgaven door ondernemingen, een teken van hun veerkracht. Bedrijven zijn in termen van grootte en groei van de O&O-uitgaven dus werkelijk de grootste drijfveer voor O&O-activiteiten in België. Met andere woorden, het dichten van de kloof tussen 2% en 3% van de totale O&O-uitgaven in België was niet zo snel gelukt zonder de inspanningen van de bedrijven.
Jaar-op-jaar groei van de totale O&O-uitgaven in België (links) en de O&O-uitgaven door ondernemingen (2009-2019)
Bron: Eurostat (2021). Research and development expenditure, by sectors of performance.
VBO – Tot slot, in de huidige tijden van crisis is er reden om hoopvol te zijn. De huidige situatie blijft dan wel onzeker, toch kunnen we voorzichtig stellen dat het verleden ons leert dat, in tegenstelling tot de situatie in andere sterke O&O-landen (zie onderstaande grafiek), er bij onze bedrijven geen sterke terugval van O&O-investeringen kon worden opgetekend. De O&O-uitgaven van onze bedrijven in België bleven de afgelopen jaren alleen maar (sterk) groeien. Dat is ook meer dan wenselijk vandaag, want op lange termijn blijft kennis en innovatie onmisbaar om de uitdagingen van vandaag en morgen de baas te kunnen.
Jaar-op-jaar groei O&O-uitgaven door ondernemingen in België en geselecteerde landen (2009-2019)*
* Onvoldoende datagegevens voor Zwitserland (2009-2019)
Bron: Eurostat (2021). Research and development expenditure, by sectors of performance.
Foto ©belga
