De bescherming van uitvindingen in Europa is dus nog altijd een louter nationale bescherming. Opdat een Europees octrooi op het grondgebied van een lidstaat wordt gevalideerd, kan bovendien bij nationaal recht worden geëist dat de octrooihouder een vertaling van het octrooi in de officiële taal van die lidstaat indient. De totale validatiekosten van een gemiddeld Europees octrooi bedragen 12.500 euro als het in slechts dertien lidstaten wordt gevalideerd, en ruim 32.000 euro als het in de hele EU wordt gevalideerd. Het eenheidsoctrooi zou een einde moeten maken aan de ingewikkelde en dure nationale validatieprocedures en aan de noodzakelijke vertaalkosten.

Na zovele jaren van beraad hebben 25 EU-lidstaten – uitgezonderd Spanje en Kroatië – besloten om nauwer samen te werken en een Europees octrooi met eenheidswerking in het leven te roepen. Het eenheidsoctrooi zal het mogelijk maken om bescherming te verkrijgen in alle deelnemende lidstaten door slechts één enkele aanvraag in te dienen bij het EOB, wat zal leiden tot langverwachte vereenvoudiging en besparingen voor innoverende ondernemingen. Daartoe zijn in 2012 twee Europese verordeningen aangenomen waarin de verlening van het eenheidsoctrooi nader wordt geregeld. Op die manier zal het automatisch bescherming bieden op het grondgebied van alle deelnemende lidstaten.

In 2013 werd het eenheidsoctrooi aangevuld met een eengemaakt octrooigerecht. Het doel van dat gerecht is om de rechtszekerheid te vergroten door geharmoniseerde rechtspraak inzake namaak en de geldigheid van octrooien vast te stellen, en te zorgen voor eenvoudigere, snellere en efficiëntere gerechtelijke procedures. Dat eengemaakte gerecht zal in eerste instantie bestaan uit een centrale afdeling met zetel in Parijs en een afdeling in München, met daarnaast verschillende lokale en regionale afdelingen. Het Hof van Beroep zal in Luxemburg zetelen.

Na jaren van besprekingen en talloze uitdagingen, zoals de taalkeuze, de Brexit en geschillen voor het Federaal Grondwettelijk Hof in Duitsland, lijkt het eenheidsoctrooi eindelijk dichterbij te komen in 2022.

Het Europees eenheidsoctrooi moet zorgen voor harmonisatie, een sterke verlaging van de octrooikosten en een vereenvoudigde procedure. Het is een opening naar de Europese markt tegen een kostprijs die beter vergelijkbaar is met die van octrooien in de Verenigde Staten of Japan. In een recente studie van het EOB wordt de impact van intellectuele-eigendomsrechten op de Europese economie aangetoond in termen van bbp, werkgelegenheid, lonen en buitenlandse handel. Het eenheidsoctrooi en het eengemaakt octrooigerecht bieden ondernemingen meer mogelijkheden om hun innovaties te valoriseren en onderzoek en ontwikkeling te stimuleren. Deze hervorming is van bijzonder groot belang in het kader van de huidige inspanningen om de Europese economie opnieuw te laten opleven. De voordelen van het eenheidsoctrooi in termen van rechtszekerheid, vereenvoudiging van de administratieve formaliteiten, verlaging van de beschermingskosten en valorisatie van octrooien maken het tot een fundamenteel element van het nieuwe industrieel beleid van de EU, dat steunt op de bevordering van innovatie.

Het was een lange weg om het eenheidsoctrooi te implementeren, maar het VBO hoopt in de loop van 2022 de lancering van het eengemaakt octrooigerecht en het eenheidsoctrooi te kunnen vieren, tenzij de planning van de inwerkingtreding door de zoveelste wending in de war wordt gestuurd.