Kunnen we nog spreken van een verantwoord beheer van de sociale zekerheid?
Na de cijfers voor 2020, die zwaar hebben geleden onder de gezondheidscrisis, en een evenwichtsdotatie van meer dan 10,5 miljard euro, die nodig was om het socialezekerheidsbudget in evenwicht te brengen, was 2021 iets bemoedigender. De crisis ligt echter nog niet helemaal achter ons en is nog steeds voelbaar in de cijfers. Verwacht wordt dat het tekort in de sociale zekerheid in 2021 iets meer dan 5,5 miljard euro zal bedragen. Aangezien de gevolgen van de huidige geopolitieke situatie nog niet in het huidige verslag zijn opgenomen, kunnen we bovendien redelijkerwijs aannemen dat de crisis in Oekraïne een aanzienlijke invloed zal hebben op de economie en dus op de huidige begrotingssituatie.
Volgens de meerjarenramingen zouden de ontvangsten uit bijdragen (2/3 van de totale ontvangsten) in de periode 2022-2027 met 10,3 miljard (+17,9%) toenemen. De post van de alternatieve financiering, die onder meer de vermindering van de bijdragen compenseert, zou met 4 miljard euro stijgen.
De uitgaven zouden in dezelfde periode met 13,8 miljard toenemen (+26,7%). De initiële welvaartsenveloppe van 625 miljoen euro voor 2022 zal een voelbaar effect hebben van meer dan 2 miljard in 2027! Dat is het gevolg van indexering, volume-effecten en gulle overheidsmaatregelen inzake de minima. Als we de tussenkomst van het globaal beheer in de uitgaven voor gezondheidszorg daarbij optellen, komen we tot een stijging van de uitgaven met 20,5 miljard euro tegen 2027. Naast de welvaartsenveloppe zijn het vooral de invaliditeitsuitkeringen (+2,3 miljard of +29,9%) en rustpensioenen (+8,7 miljard of +31,9%) die deze sterke groei verklaren.
Deze kloof tussen de evolutie van de inkomsten enerzijds en de evolutie van de uitgaven voor prestaties anderzijds draagt bij tot het (reeds bestaande) socialezekerheidstekort. In de periode 2022-2027 zou er aan de ontvangstzijde een gemiddelde jaarlijkse groei van 3,3% zijn tegenover een gemiddelde jaarlijkse stijging van 4,8% van de uitgaven voor prestaties (exclusief gezondheidszorg). De meerjarenramingen laten op dit moment een historisch hoge evenwichtsdotatie zien van meer dan 11 miljard in 2027! Ter herinnering: het zeer uitzonderlijke jaar 2020 eindigde met een tekort en dus een evenwichtsdotatie van 10,6 miljard euro.
Een verantwoord beheer van het socialezekerheidsbudget is van essentieel belang om de financiële houdbaarheid ervan op lange termijn te waarborgen. Met het streefcijfer van 80% in het achterhoofd blijft het cruciaal om de werkgelegenheid te bevorderen. Om daartoe te komen is de activering van werklozen, inactieven en mensen die ver van de arbeidsmarkt staan onontbeerlijk. De 80%-doelstelling zal echter niet alles oplossen en moet gepaard gaan met uitgavenbeheersing. Momenteel is er geen enkel responsabiliseringsmechanisme meer voor het beheer van de financiële duurzaamheid. Er worden geen keuzes gemaakt bij het invoeren van maatregelen, aangezien het uiteindelijke tekort toch wordt gecompenseerd door de evenwichtsdotatie.
Foto ©belga
